Egoizm – w skrócie

Poznając Obiektywizm bardzo szybko natrafia się na słowo egoizm. Wielu krytyków tej filozofii zatrzymuje w tym momencie proces poznawczy, gdyż uznaje że w tym momencie znalazł już wystarczający dowód: Obiektywizm jest zły bo promuje egoizm. Należy jednak temat poznać głębiej.

Wymieniam najważniejsze elementy które należy zrozumieć:

1. Ayn Rand nigdy nie miała na myśli egoizmu w jego powszechnym znaczeniu. Nie jest to niszcząca postawa którą przeważnie rozumie się przez to pojęcie. By być w pełni zgodnym z faktami, mówiąc o Obiektywizmie należy mówić o „racjonalnym egoizmie”, albo wręcz o „racjonalnym interesie własnym”.
2. „Racjonalny egoizm” należy rozumieć jako uznanie interesu własnego za najwyższe dobro. Jest to prosty aksjomat. Człowiek moralnie zobowiązany jest do działania w sposób, który uczyni jego los lepszym.
3. „Racjonalny egoizm” wymaga bardzo dokładnego zdefiniowana własnych wartości.
4. Z powyższego wynika: racjonalny egoizm nigdy nie będzie prowadził do grabieży. Człowiek, który postanawia zyskać coś grabieżą, źle (nieetycznie) definiuje swoje wartości. Jego celem nie jest on sam a ktoś inny. Gdyby sam był swoim celem, dobra zdobyłby dzięki własnej Podobnie, racjonalny egoizm stoi w sprzeczności z gwałtem, z przemocą, z oszustwem.
5. Jedynie racjonalny egoizm pozwala w pełni doświadczać interakcji międzyludzkich. Jedynie przy pełnym poszanowaniu własnego dobra możliwa jest sytuacja, w której człowieka otaczają ludzie których ceni. Jedynie podchodząc do społeczeństwa jako miejsca wymiany cnót można czerpać prawdziwą radość z kontaktów z innymi ludźmi.
6. Kochać znaczy oceniać. Miłość jest bardzo intymnym uczuciem którym obdarzać należy bardzo rozważnie – nigdy z przypadku. Uczucie zmuszające kogoś do toksycznego, destrukcyjnego związki jest irracjonalne. Każdy akt autodestrukcji jest aktem nienawiści do samego siebie, jest więc na wskroś nieetyczny.
7. Jedynie altruista może uznać egoizm za cechę negatywną, gdyż tylko on posiada w sobie wystarczającą dawkę wzgardy dla samego siebie by negować konieczność szanowania własnych cnót (np. poprzez oczekiwanie miłości w zamian za swoje przywary).
8. Jedynie szanując własne cnoty, można szanować cnoty innych gdyż tylko wtedy są one obiektem handlu – posiadają wartość.
9. Z poprzedniego wynika: egoista będzie dążył do uczynienia się lepszą osobą, gdyż tylko wtedy będzie w stanie utrzymać się na rynku wymiany cnót.
10. Jeżeli dwie osoby uznają „racjonalny egoizm”, nigdy nie będzie między nimi konfliktu interesu. Nawet w sytuacji zabiegania o jedną nagrodę przegrany zmuszony będzie uznać zwycięstwo lepszego od siebie.
11. Z powyższego wynika: nie jest możliwe życie „racjonalnego egoisty”, który nie uznaje obiektywnych prawd.
12. Podstawowym prawem człowieka jest prawo do jego własnego ego.
13. Każdy akt poświęcenia się oznacza uznanie czyjegoś dobra za ważniejsze od swojego – jest więc nieetyczny.
14. Każde oczekiwanie od kogoś poświęcenia jest aktem gwałtu.
15. Jeżeli czyjeś dobro jest niezbędne dla utrzymania własnego szczęścia (np. zdrowie współmałżonka), wszelkie działania mające na celu utrzymanie tego dobra nie są poświęceniem. Przykład: oddanie nerki żonie nie jest aktem poświęcenia, jeżeli żona darzona jest przez męża egoistyczną miłością. Jeżeli nie wyobraża sobie życia bez niej, jej ciężka choroba byłaby dla niego nie do zniesienia – samo poświęceniem byłoby pozwolenie żonie na cierpienie.
16. Człowieka oceniać należy zgodnie z jego indywidualnymi osiągnięciami, cnotami. Nie można rzutować niczyjej opinii na inną osobę (np. oceniać syna przez pryzmat ojca), gdyż wymaga to całkowitej dezintegracji ocenianego jako indywidualnej jednostki.

W celu dogłębnego poznania tematu odsyłam do publikacji Ayn Rand, szczególnie do „Cnoty Egoizmu”.

MS, 2013